قراردادهای هوشمند یک پروتکل رایانه‌ای هستند که برای تسهیل انجام مذاکره، تأیید و اجرای قراردادهای دیجیتالی طراحی شده‌اند. قراردادهای هوشمند امکان انجام معاملات معتبر را بدون اشخاص ثالث فراهم می‌کنند.
قراردادهای هوشمند برای اولین بار در سال ۱۹۹۴ توسط نیک زابو (Nick Szabo)، ارائه شد، دانشمند رایانه‌ای آمریکایی که ۱۰ سال قبل از اختراع بیت‌کوین یک ارز مجازی به نام “بیت‌گولد” اختراع کرد. در حقیقت، این شایعه اغلب عنوان می‌شود که او همان ساتوشی ناکاموتوی واقعی، مخترع ناشناس بیت‌کوین است، که البته وی آن را انکار کرده است.
زابو قراردادهای هوشمند را پروتکل‌های معاملاتی رایانه‌ای تعریف کرد که شرایط یک قرارداد را اجرا می‌کنند. او می‌خواست عملکرد روش‌های معاملات الکترونیکی مانند POS (نقطه فروش) را به حوزه دیجیتال گسترش دهد.
قراردادهای هوشمند چه کاری انجام می‌دهند؟
با ذکر یک مثال این موضوع را روشن می‌کنیم. اگر تا به حال ماشین خود را از نمایندگی خریداری کرده‌اید، می‌دانید که مراحل مختلفی وجود دارد که می‌تواند یک روند هزینه بر، فرسایشی و حتی ناامید کننده باشد. اگر نمی‌توانید هزینه ماشین را به طور کامل پرداخت کنید، باید سلسله اقداماتی انجام دهید. این نیاز به بررسی اعتبار دارد و برای تأیید هویت خود باید چندین فرم با اطلاعات شخصی خود را پر کنید. در این راه، باید با افراد مختلفی از جمله فروشنده، کارگزار امور مالی و وام دهنده تعامل داشته باشید. در این صورت در ازای خدمات و فعالیت‌های آن ها، کمیسیون‌ها و هزینه‌های مختلف به قیمت پایه خودرو اضافه می شود.
آنچه قراردادهای هوشمند در بلاک‌چین انجام می‌دهد ساده سازی این فرآیند پیچیده است که چندین واسطه را وارد قرارداد می‌کند و موجب کاهش و یا حتی عدم اعتماد شرکت کنندگان در معامله می‌شود. با تایید هویت شما در یک بلاک‌چین ذخیره شده و وام دهندگان میتوانند به سرعت در مورد اعتبار معامله تصمیم بگیرند. سپس، یک قرارداد هوشمند بین بانک شما، فروشنده و وام دهنده ایجاد می‌شود تا پس از پرداخت وجوه به فروشنده، وام دهنده عنوان ماشین را نگه دارد و بازپرداخت آن براساس شرایط توافق شده آغاز شود. انتقال مالکیت به صورت خودکار انجام می‌شود زیرا تراکنش در یک بلاک‌چین ثبت می گردد و سپس در بین شرکت کنندگان معامله به اشتراک گذاشته می‌شود و در هر زمان قابل بررسی است.
مزایای قراردادهای هوشمند چیست؟
سرعت و دقت: قراردادهای هوشمند، دیجیتالی و خودکار‌اند، بنابراین مجبور نخواهید بود که وقت خود را برای پردازش مدارک و یا اصلاح خطاهایی که اغلب در اسنادی که به صورت دستی پر شده‌اند، صرف کنید. کد رایانه نیز دقیق‌تر از لگالی است که قراردادهای سنتی در آن نوشته شده است.
اعتماد: قراردادهای هوشمند طبق قوانین از پیش تعیین شده به طور خودکار معاملات و تراکنش‌ها را انجام می‌دهند و سوابق رمزگذاری شده آن تراکنش ها در بین شرکت کنندگان به اشتراک گذاشته می‌شود. بنابراین، برای هیچ کس نباید تردیدی وجود داشته باشد که آیا اطلاعات برای منافع شخصی تغییر کرده است یا خیر.
امنیت: سوابق تراکنش‌ها در بلاک‌چین رمزنگاری شده‌اند و این هک کردن آنها را بسیار سخت می‌کند. از آنجا که هر رکورد منفرد به سوابق قبلی و بعدی در دفتر توزیع‌‌شده متصل است ، برای تغییر یک رکورد واحد باید کل زنجیره تغییر یابد.
پس انداز: قراردادهای هوشمند نیاز به واسطه‌ها را برطرف می کند زیرا شرکت کنندگان میتوانند به داده های قابل مشاهده و فناوری برای انجام صحیح معامله اعتماد کنند. نیازی به تأیید شرایط یک قرارداد توسط شخص اضافی نیست زیرا این توافق نامه در کد موجود است.